خلاهای مجلس/ ضرورت وجود مجلس دوم

بزرگنمایی تصویر

باران شمال: حسن عباسی حقوقدان و کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی در بازدید از دفتر رسانه کرانه شمال، با اشاره به نقش های چند بعدی و کارکردهای گسترده نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی، اظهار کرد: مجلس یک نهاد مستقل در عرصه های سیاست گذاری و تصمیم سازی است و طبق  قانون اساسی، هر نماینده، به عنوان نماینده تمام ملت در برابر همه آن ها مسئول است. بنابراین قانون به وی این حق را می دهد که در همه مسائل کشور چه داخلی چه خارجی اظهار نظر نماید.

وی با بیان اینکه نمایندگان باید مزین به خصوصیاتی چون تخصص و تعهد، مدیر ومدبر بودن، مسئولیت پذیری، پاک دستی، انتقاد پذیری، اخلاق و رفتار حسنه، خواهان تغییر در ضعف ها و کاستی ها، تحول آفرین، فساد ستیز و …. باشند، افزود: نمایندگان در حقیقت وکلای انتخابی اقشار مختلف مردم هستند و انتظار می رود تمام گفتار، رفتار و پندار آن ها بر مبنای قانون، شرع و عرف باشد. لازمه تحقق این مهم، آن است که هر کدام از آن ها توانایی لازم، علم کافی و مهارت مورد نیاز را در تصدی این پست دارا باشند.

خلاهای مجلس

این کارشناس سیاسی و اجتماعی با اشاره به دو وظیفه اصلی نمایندگان مجلس (قانونگذاری و نظارت) بیان کرد: از منظر قانون، نماینده بدون برخورداری از صلاحیت عام قانونگذاری نمی تواند در عموم مسائل به درستی و در حدود مقرر، قانون وضع نماید یا پیشنهاد و پیش نویس جامع و صحیحی بر لوایح و طرح ها داشته باشد.

عباسی درباره بعد نظارتی مجلس اظهار کرد: نظارت بر تشکیل دولت و عملکرد آن ها با تذکر شفاهی و کتبی، سؤال از رئیس جمهور و وزرا، و استیضاح آن ها، یکی از مهم ترین بعدهای نظارتی نمایندگان محسوب می شود. ضمن اینکه نظارت اقتصادی بر  اموال  مسئولان و کارکنان نظام، همچنین نظارت بر امور مختلف کشور با تحقیق و تفحص و رجوع به اصل نود قانون اساسی نیز از وظایف مهم و تاثیر گذاری است که بر عهده مجلس و نمایندگان محترم  می باشد.

وی با نگاهی به عملکرد مجلس در دوره های مختلف، اذعان کرد: متاسفانه باید این حقیقت را بپذیریم که در هر دو حوزه تقنین و نظارت در مجلس خلاء های جدی وجود دارد و بخش اعظم مشکلات مردم و مسائل کشور ناشی از همین خلاء است. نخستین خلاء برخی از نمایندگان این است که از چارچوب وظایف خود اطلاع کافی ندارند، و گاهی بر اساس همان اطلاعات ناقص اظهار نظرهایی می نمایند که موجبات نارضایتی را در مردم  و جامعه بوجود می آورد.  به نظر شما اگر یک نماینده حتی مسائل ساده ای مثل تفاوت میان فراکسیون و کمیسیون، طرح و لایحه و حتی تعریف عمل وکالت را نداند، و بدتر از همه حتی در طول مدت عمر خود حتی یکبار قانون اساسی کشورش را از رو نخوانده باشد، می تواند به کار کشور آید؟ آیا می تواند به خوبی نقش آفرینی کند و در بحران ها تصمیم مقتضی بگیرد؟  آیا چنین نماینده ای می تواند مجلس را به فرموده امام راحل در راس امور قرار دهد؟

این حقوقدان و کارشناس سیاسی و اجتماعی، عدم برقراری صحیح حلقه اتصال بین نمایندگان و مردم را عامل دیگر عملکرد نامطلوب مجلس دانست و گفت: نماینده ای که به وظایف ابتدایی و قانونی خود تسلط کافی نداشته باشد، طبیعی است که نتواند با مردم  و موکلین خود ارتباط موثر بگیرد. به عنوان مثال در مازندران خودمان، امسال قریب به ۴۰هزار کشاورز نتوانستند به دلیل کم آبی، کشاورزی کنند، و بدتر از آن این است که هیچ شخص و مسئولی پاسخگوی این قشر زحمتکش و بی پناه  نبود. مواردی اینچنینی که مصادیق آن کم هم نیست و ان شالله در آینده به تفکیک به آن اشاره خواهیم نمود نشان می دهد که ارتباط بین وکیل و موکل برقرار نیست و برخی نمایندگان از مسائل و دغدغه های عموم مردم بی خبرند.

عباسی، ناهمخوانی ظرف و مظروف را دیگر علت انفعال نسبی مجلس برشمرد و افزود: علاوه بر آنکه برخی نمایندگان، شایسته جلوس بر کرسی مجلس نیستند، عده ای از مردم هم از حقوق خود نسبت به آنان در جهت مطالبات قانونی اطلاع کافی ندارند و همین امر موجب فراهم آوردن شبهات و نارضایتی و اختلاف در امور خواهد شد. باید این را در نظر بگیریم و اعتقاد داشته باشیم که زمانی جامعه ای پویا و پر امید و با انگیزه  و مطالبه گر خواهیم داشت که نمایندگان و مردم و کلیه دستگاه های اجرایی و… نسبت به وظایف و  حقوق خود آگاه باشند و چاره حل این مسائل آن است تفکر پایدار، جایگزین تفکر استیجاری شود. یعنی هر نماینده، هر مسئول به پست و سمت خود به عنوان شغلی کوتاه مدت و گذرا نگاه نکند و به جای آن، نگاه طولانی مدت و مالکانه داشته باشد. بنابراین نمی تواند نسبت به دغدغه ها بی تفاوت باشد یا از آن ها سرسری رد بشود.

ضرورت وجود مجلس دوم

وی تصریح کرد: پیشنهاد دوم ما این است که هر نماینده متصل به یک اندیشکده یا پژوهشکده باشد تا به عنوان یک مجلس دوم، نماینده را در حوزه های مختلف یاری و مشاوره دهند. در چنین صورتی است که نماینده می تواند از نگاه کشاورزان، تولید کنندگان، سرمایه گذاران و… به مسائل بنگرد و چاره جویی نمایند.

این کارشناس سیاسی و اجتماعی، با بیان اینکه نیاز است میان فعالیت های مجلس و مطالبات مردم همخوانی وجود داشته باشد، گفت: اینکه مردم مثلا خواهان کاهش تورم و گرانی باشند و مجلس درگیر مسائل پیش و پا افتاده باشد، نارضایتی اجتماعی را در پی خواهد داشت و این امر اجتناب ناپذیر است.  در سال های اخیر در مجلس مدام فریاد شفافیت آرا سر داده می شود و متاسفانه برخی از کاندیدای محترم هم در سخنرانی ها از آن استفاده ابزاری می کنند، اگرچه که اصل اجرای آن از ضروریات و بدیهیات یک مجلس در تراز انقلاب و مردم خواهد بود و خلاء آن خسرانی بزرگ، اما باید دید آیا  درگیر کردن مردم آسیب دیده با این موضوع آیا در جهت انحراف افکار عمومی نسبت به موضوعات مهم تر نیست؟ و یا اینکه اجرای آن  تاثیری بر زندگی و معیشت مردم دارد یا خیر؟

عباسی در پایان، نقش رسانه را در بهبود اوضاع و رفع مسائل و کاستی ها موثر و اساسی دانست و رسانه ها را به مثابه پیامبران هر عصر اطلاق کرد که می توانند زمینه های تعالی یک جامعه را فراهم سازند./ گفت و گو: مجید ساجدی فر