«شیرین دیار» مثلِ ریکنده شهرستان قائمشهر

باران شمال به نقل از خبرگزاری یرنا ، ‌ تولید شکر قرمز در مازندران دیگر مثل گذشته در همه جا مرسوم نیست و به خاطر سختی های کشت و فروش و نداشتن درآمد مناسب اکنون به ۲ منطقه بهنمیر بابلسر و ریکنده قائمشهر منحصر شده است.

بنابر آمارها در مازندران بیش از۲۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی زیر کشت نیشکر قرار دارد که بهمنیر بابلسر و روستای ریکنده در قائمشهر کانون کشت این محصولات در استان است. شکر قرمز محصول بومی استان مازندران است که فرآوری سنتی آن دراستان توسط دستگاه فرآوری نیشکر ‘کلوادار’ انجام می شود و این محصول شیرینی سفر و سوغات مسافران به این استان به شمار می رود.

گیاه نیشکر که در گویش مازندرانی به آن ‘لله شیرین’ می گویند شامل ۲ نوع یک و هفت ساله است که گیاه هفت ساله آن ضخیم و پرآب تر از نوع دیگرش است.

این گیاه متناسب با شرایط آب و هوایی مازندران در دوره رشد به باران فراوان و آبیاری منظم نیاز دارد و در هنگام رسیدن و برداشت محصول هوا خشک و آفتابی را می طلبد. برای تولید شکر قرمز تکه های ساقه نیشکر در میان چوبی استوانه ای شکل به نام ‘کِلوادار’ که از تنه درخت ممرز است و با تیرک چوبی کلواتیر کوبانده می شود.

تیرکی چوبی که یک سر آن درون چوب و سر دیگر آن را به گاو یا اسب بسته و حیوان با چرخیدن خود تیرک را هم می چرخاند. با چرخش و فشار تیرک با سطح جانبی کلوادار، نیشکر آب خود را از دست داده و با جوشاندن آب نیشکر، شکر قرمز استحصال می شود.

در این پیوند چهاردهمین سفر شهرستانی استاندار مازندران ۱۵ مرداد ماه در قائمشهر برگزار شد که در این سفر جلسه بررسی مسائل و مشکلات منطقه کوهساران در روستای سید ابوصالح با حضور اعضای شورای اسلامی و دهیاران هشت روستای منطقه از جمله روستای ریکنده برگزار شد.

خواسته های دهیاران منطقه کوهساران در قالب ۱۷ بند مصوبه شکل گرفت که یکی از بندهای آن حول این محور است که با توجه به خوش آب و هوایی و مهمان خیز بودن منطقه و نیز تولید شکر قرمز در روستای ریکنده حمایت های لازم برای اخذ مجوز قطب گردشگری و تولیدکننده و بازار فروش شکر قرمز را اخذ کند.

ریکنده روستایی از دهستان کوهساران شهرستان قائمشهر که از ۸۵۰ هکتار زمین زراعی و باغی آن بیش از ۸۰ هکتار به کشت نیشکر به عنوان ماده اولیه تولید شکر قرمز اختصاص دارد و از روستاهایی در مازندران است که تولید شکر قرمز در آن نیم قرن قدمت دارد و همچنان کشاورزانی در این روستا در عرصه تولید شکر قرمز فعالیت دارند.

در این خصوص رئیس شورای اسلامی روستای ریکنده شهرستان قائمشهر از برگزاری سفرهای شهرستانی استاندار مازندران به عنوان اقدامی موثر برای بیان مشکلات و تسریع در رفع آنها برشمرد.

بهرام واگذاری روز سه شنبه به خبرنگار ایرنا گفت که با توجه به شرایط سرزمینی کشت “لله شیرین” از دیرباز در این روستا رواج داشته است و کارگاههای سنتی تولید و فرآوری شکر قرمز مشغول به فعالیت هستند.

وی با اشاره به ثبت ملی نیشکر ریکنده ادامه داد :‌این اقدام در اوایل دهه ۹۰ توانسته بود تا حدودی از رکود و افول فعالیت کشاورزان روستا به تولید این محصول بکاهد.

رئیس شورای اسلای روستای ریکنده اظهار داشت :‌ در این سال‌ها تولیدکنندگان شکر قرمز که خود کشاورزان روستا هستند با ابزار و تجهیزات سنتی به تولید این فرآورده مشغول هستند و این سیره و روش گذشتگان خود را حفظ کردند.

وی گفت: طی سالها برخی نواقص و کاستی ها باعث شده تا بخشی از تولیدکنندگان این محصول دست کار بکشند و این هراس وجود داشت که کشت لله شیرین و شکر قرمز ریکنده به کلی از بین برود.

واگذاری سفر شهرستانی استاندار مازندران به قائمشهر را نقطه عطفی در احیای شکر قرمز ریکنده عنوان کرد و گفت :‌در این سفر سید محمود حسینی پور، ‌استاندار مازندران بر تبدیل این منطقه به پشتوانه پایگاه کشت نیشکر و تولید شکر قرمز به عنوان قطب گردشگری تاکید کرد.
وی با اشاره به موضوع برندسازی شکر قرمز ریکنده و عرضه در بازارهای مختلف گفت:‌ براساس دستور استاندار مازندران برای این منظور اخذ مجوز در قالب شرکت تعاونی با محوریت دهیاری روستایی در دستور کار قرار گرفت تا از این طرق فرآوری محصولات اولیه شیره شکر و تبدیل آن به شکر قرمز و عرضه به بازارها انجام شود.

به گفته رئیس شورای اسلامی روستای ریکنده برای دریافت سیب سلامت محصول نیشکر این روستا به امکانات و زیرساخت هایی نظیر داشتن فضای بهداشتی و مناسب نیازاست که با توجه به ناچیز بودن درآمد کشاورزان این امر برای آنها امکانپذیر نیست.

وی گفت که با پیگیری های انجام شده در ۲ سال اخیر با حمایت های ویژه بنیاد برکت به ۴۵ نفر از کشاورزان و تولیدکنندگان شکر قرمز تسهیلات پرداخت شد که این امر باعث شده تا ۳۰ تا ۴۰ درصد تجهیزات و فضاهای کارگاهی بروزرسانی شد.

واگذاری افزود :‌با اختصاص این میزان تسهیلات بانکی تجهیزات برخی کارگاهها صنعتی شد و فضای سنتی آنها نیز بهداشتی شده است.

وی ادامه داد :‌برای دریافت مجوز سیب سلامت از وزارت بهداشت به فضای کارگاهی بزرگ تر با امکانت بهداشتی کاملتر نیاز است برای این منظور به تسهیلات ۲ تا سه میلیارد ریالی نیاز است تا این امر فراهم شود.

به گفته رئیس شورای اسلامی روستای ریکنده پارسال با حمایت فرماندار شهرستان قائمشهر به ۱۰ تا ۱۲ نفر از افراد زیر پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) ‌ که به این شغل فعالیت داشتند، تسهیلات پرداخت شد که آنها موفق به بهسازی و مناسب سازی فضای کاری خود شدند.

وی افزایش میزان تسهیلات را یکی از خواسته جوانان روستای ریکنده برای ادامه فعالیت تولید این نوع محصول اعلام کرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به اینکه این استان رتبه دوم تولید نیشکر در کشور را دارد، ‌گفت که سطح مزارع این گیاه در استان بیشتر از ۲۰۰ هکتار است.

حسن عنایتی افزود: روستای ریکنده واقع در قائمشهر و بهنمیر از جمله مناطق مهم تولید نیشکر و شکر قرمز در استان محسوب می شوند و بیش از ۴۰ کارگاه نیشکر در سطح استان برای فرآوری این محصول فعالیت می کنند.

وی با اشاره به اینکه شکر قرمز از سوغات استان محسوب می شود و در رونق اقتصاد خانوارها تاثیرگذار است، افزود: برای توسعه کشت این زمینه زمینه های لازم وجود دارد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران خواستار توجه به کشت این محصول در اراضی کم بازده شد و گفت: این امر سبب افزایش ورونق تولید می شود و باید در کنار آن به صنعت فرآوری نیز توجه شود.