مغفول اما سرشار از موهبت / روستاها زیربنای توسعه شهرها

بزرگنمایی تصویر

باران شمال: در تقویم جمهوری اسلامی ۱۵ مهر هر سال به روز روستا و عشایر نامگذاری شده و ما در این گزارش به اهمیت این روز و جایگاه مهم روستاییان و عشایر در جامعه خواهیم پرداخت.

ایران در روزگاری دورتر تا همین صد سال پیش و قبل از پهلوی اول، یک کشور روستایی شناخته می شد و در دوره قاجار و حکومت های قبل از آن، اکثر جمعیت آن در روستاها زندگی می کردند و حتی در شهرها نیز سبک زندگی ها روستایی بود.

اما امروز در آغاز سده ۱۴۰۰ وضعیت کشور ما تقریبا برعکس شده و بیشتر جمعیت ما  (حدود ۷۴ درصد – طبق سرماری سال ۹۵) در شهرها زندگی می کنند.  این خود دلایل مختلفی دارد که خارج از حوصله این گزارش است.

معمولا کارشناسان یکی از دلایل هجوم روستاییان به شهرهای بزرگ را نبود شغل مناسب و درآمد کافی برای گذران زندگی در اثر کم توجهی در طول دهه های قبل ذکر می کنند.

خوشبختانه در دهه اخیر توجه به روستاییان و عشایر شدت یافت و حتی طرح مهاجرت معکوس نیز در دستور کار قرار گرفت و در دست اجراست. دولت سیزدهم نیز به این مهم اهتمام ویژه دارد و با همکاری مجلس در صدد افزایش جمعیت روستایی کشور با بازگشت روستاییان به دیار خود است تا به نوعی تعادل و توازن جمعیتی و توسعه ای کشور را حفظ نماید.

امروزه کشورهای توسعه یافته با برنامه ریزی‌های مدون برای توسعه روستاها به عنوان امر زیربنایی،  توسعه را به سایر قسمت‌های منطقه و شهرهای کوچک و بزرگ تزریق می کنند و ما نیز برای توسعه ناگزیر به استفاده از روستاها و عشایر، منابع و ظرفیت های مختلف آن ها هستیم.

معمولا محور توسعه روستاها در طول دوره های مختلف، کشاورزی و دامداری بوده  اما خشکسالی ها، محدودیت های گاه و بیگاه منابع طبیعی در سال ها و دهه ها،… مسائلی را به وجود آورد و دردسرهایی برای روستاییان و عشایر ایجاد نمود و می نماید.

بنابراین روستاها مشکلات خاص خود را دارند، از این رو، اگر برنامه‌ها و استراتژی‌های مناسب در زمینه حل مشکلات روستا در تمامی سطوح ملی، منطقه‌ای و محلی اتخاذ نگردد، این مشکلات در کشور همچنان وجود خواهند داشت.

صادقانه بگوییم با اینکه مازندران بهشت ایران و استان سبز کشور است، باز هم مسائل و معضلات روستاییان کم نیست از عدم امکانات رفاهی و نبود شغل ودرآمد پایدار گرفته تا جاده‌های نامناسب، کمبود خدمات پزشکی و…

بر اساس آمار، امروز نسبت جمعیت روستائی به جمعیت کشور حدود ۲۶ درصد است و استان های خراسان رضوی و کرمان با نرج جمعیت روستایی بالای ۴۰ درصد از بیشترین میزان جمعیت روستایی در سطح کشور برخوردارند.

اگرچه مسئولان مازندران، جمعیت شهری و روستایی استان را تقریبا برابر اعلام می کنند و می گویند بیش از ۴۵ درصد جمعیت استان ما در روستاها و کوهپایه ها زندگی می کنند اما در حقیقت چنین نیست و اکثر روستاییانی که ساکن شهرها هستند، تمایل به ثبت آمار خود در روستاها دارند. از اینرو نمی توان به آمارهای اینچنینی بسنده کرد.

این مقدمه را گفتیم تا به ۱۵ مهر روز ملی روستا، فراتر از برگزاری مراسم های مختلف نگریسته شود. سلسله مراسمی که معمولا هرساله در این روز در سطح کشور برگزار می گردد و از مقام و جایگاه روستاییان، سخن‌ ها گفته می ‌شود. معمولا وعده و وعیدها کوران می ‌کند اما در عمل، حاصل چندانی برای این قشر نداشته است.

متاسفانه هر ساله، جای خالی یک یا چند خبر خوش برای روستاییان و عشایر کشور در این انبوه فشارهای اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی به شدت خالی بود و هست.

اگرچه دولت سیزدهم، نگاهی خاص به روستاییان و عشایر دارد اما مصائب و مسائل این قشر آنقدر فراوان و تلنبار شده است که حالا حالاها جای کار دارد و نمی شود در عرض یکی دو سال به رفع آن ها اقدام نمود.

شوربختانه هنوز مشکلات روستاییان سر جایشان باقی است و حتی هر سال بیشتر از سال های قبل می شود. در سال های قبل اوضاع اینگونه بود که معمولا کسی نمی پرسید دردها و دغدغه هایشان چیست و چگونه با کمبود امکانات و اوضاع نامناسب اقتصادی کنارمی آیند و روزگار می ‌گذرانند.

گویا صدای این قشر زحمتکش، در میان اضطراب ها و دغدغه های عصر تکنولوژی گم شده و انتظار می رود در دولت مردمی سیزدهم که حامی محرمان است، شدت توجهات به این قشر افزایش یابد و اقدامات و برنامه های زیربنایی در دستور کار قرار گیرد.

امیدواریم روزی برسد برگزاری مراسم روز روستا و تجلیل مناسب از جایگاه آنها از حالت نمایشی خارج شود و جنبه عملی به خود گیرد و همه نهادها و سازمان های زیربط دست در دست هم دهند و برای رفع معضلات این قشر، گام های اساسی بردارند.

امیدواریم در مازندران که بیش از ۳ هزار روستا دارد و نیمی از جمعیت ان در روستاها زندگی می کنند، این روز با برنامه هایی ویژه و منظم در تمامی شهرستان ها برگزار گردد و اهداف و برنامه هایی ویژه در پشت آن باشد.