تشدید بحران خشکسالی در شمال کشور/ استانداران شمالی به هوش باشند!

بزرگنمایی تصویر

باران شمال: به نقل از کرانه/ روزنامه کرانه پنجم بهمن ماه امسال در گزارشی با عنوان «تازیانه خشکسالی بر گرده مازندران / زنگ خطر فرونشست ها در کرانه خزر به صدا در آمد» از تشدید فرونشست خشکی و سواحل استان های شمالی سخن گفت و به ابعاد مختلف آن پرداخت.

فرونشست مساله ای است که از اوایل دهه نود در استان های شمالی شدت یافت و موارد متعددی از ریزش زمین، فرونشست ها، و پسروی آب دریا را در این استان ها شاهد بودیم.

علیرغم اینکه کارشناسان و صاحبنظران این حوزه بارها هشدار داده و برای گذر از این مساله، راه حل هایی ارائه نموده بودند اما متاسفانه چندان جدی گرفته نشد و امروز شاهد تبدیل این مساله به چالش و حتی بحران هستیم.

این موضوع اخیرا که «رییس مرکز ملی تغییر اقلیم سازمان محیط زیست» به آن پرداخت به تیتر یک بسیاری از رسانه ها تبدیل شد و باید دید آیا این مهم به دغدغه یک مسئولان و متولیان تبدیل خواهد  شد یا خیر؟

رییس مرکز ملی تغییر اقلیم سازمان محیط زیست در حاشیه هفتمین کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم در پنل تخصصی تغییر اقلیم و آلودگی هوا در کتابخانه ملی ایران اعلام کرد: «در دو سال گذشته نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر از استان های جنوبی و حتی مرکزی به استانهای شمالی کشور مهاجرت کرده اند و این پیامد جدی تغییرات اقلیمی در کشور است که می تواند ابعاد امنیتی نیز در آینده داشته باشد

وی افزود: ما از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون  حدود ۱۷۰۰ سیلاب را در سطح کشور داشتیم و بررسی ها نشان می دهد که عمده اینها به دلیل تخریب پوشش گیاهی در بالادست حوزه های آبخیز بوده است. تغییر اقلیم مانند مسائلی همچون آلودگی هوا یک مساله نیستند بلکه یک چالش جدی برای کشور محسوب می شود که نیازمند توجه جدی به آن در سیاستگذاری های کلان کشور هستیم.

گلعلیزاده تصریح کرد: متاسفانه باید گفت که ما در حوزه تغییر اقلیم در حال حرکت به سمت یک فروچاله هستیم و اگر سازگاری نداشته باشیم با توجه به تحریم ها و محدودیت های موجود، آسیب جدی متوجه کشور خواهد شد. در بیش از یک دهه اخیر ۵۰۰ گونه جانوری را در جهان به دلیل تغییر اقلیم از دست دادیم و نزدیک به ۶۰۰ گونه دیگر در معرض انقراض است و ما در کشور نیازمند ذخیره موثر و مفید بانک ژنی در کشور هستیم.

وی با اشاره به اینکه با توجه به عملکرد فعلی به سیاست های محیط زیست مطلوب در سند چشم انداز ۱۴۰۴ نخواهیم رسید، گفت: بسیاری از کشت هایی که در کشور انجام می گیرد هیچ مطابقتی با شرایط طبیعی کشور ندارد و این آسیب جدی به محیط زیست وارد می کند».

بر اساس آمارها و اظهارات رییس مرکز ملی تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، چیزی حدود ۹۰ درصد انرژی کشور از محل سوخت های فسیلی تامین می شود و این به دلیل ارزان بودن این انرژی است و نهایتا منجر به ایجاد آلودگی می شود که خود منجر به تشدید اثرات تغییرات اقلیمی می شود.

متاسفانه کشور ما در شدت مصرف انرژی رتبه یک را در جهان دارد و این نشان می دهد که برخلاف سیاست ها و برنامه ها عمل شده و یکی از چالش های اساسی ما در حوزه تغییر اقلیم بحث تامین انرژی از محل انرژی های تجدیدپذیر است که متاسفانه به دلیل پایین بودن هزینه تولید انرژی از محل سوخت های فسیلی وزارت نیرو نتوانسته به تعهدات خود عمل کند.

همچنین عدم مدیریت در حوزه آبی از جمله برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی، ساخت و سازهای بی‌رویه، برداشت‌های غیر مجاز از بستر رودخانه‌ها و… ما شاهد تغییرات اقیلیمی و افزایش فرونشست ها در سطح کشور هستیم تا جایی که علاوه بر استان های کویری و خشک کشور، این مساله در استان های شمالی نیز به کرات مشاهده شده است.

حتی اگر مسئولان در این باره سکوت می کردند باز هم می شد به تجربه و با مشاهدات عمق فاجعه را دریافت. چرا که در سال های اخیر بارندگی ها روند کاهشی داشته، حوزه های آبخیز در مناطق بالادست، توسعه بی‌رویه یافته! حجم جنگل و مراتع نیز کاهش یافته و تغییر کاربری هم روند افزایشی داشته است از طرفی در جمع آوری آب‌های سطحی نیز ضعبف عمل شده و کره زمین هم سال به سال گرم تر می شود.

برخی کارشناسان معتقدند در استان مازندران، فرونشست در محدوده‌هایی که ساختمان‌ها و مراکز اقامتی در آنجا وجود دارد و در شهرهایی مثل سرخرود، بابلسر، سلمانشهر، عباس آباد و… که سازه های بلند دارد، بیشتر خواهد بود. همچنین در مورد طراحی سازه های بلند، هتل ها و اقامتگاه ها در دشت های جنوبی جلگه ی مازندران باید حساسیت بیشتری داشت چرا که در سال های آتی این فرونشست ها به فروریزش منجر خواهند شد.

هرچه که هست چاره کار، شناسایی مسائل موجود و ایجاد راه حل های مناسب با اصلاح الگوی مصرف و مدیریت پایدار در حوزه های ذکر شده است و اینکه کارگروهی تخصصی برای فرونشست در استان های شمال به ویژه مازندران تشکیل شود و این سرطان خاموش را پیششگیری و حتی معالجه کنند.

بنابراین ضرورت دارد همه دستگاه های متولی حوزه های نیرو پای کار آیند و برای رفع و حل این مساله بکوشند.

انتظار می رود استانداران استان های شمالی به این مساله به شکل یک بحران جدی نگاه کنند که اگر این روند ادامه یابد در سال های آتی شاهد مهاجرت گسترده و میلیونی همه نقاط ایران به ویژه استان های خشک و کویری به استان های شمالی خواهیم بود.